2015 G20 Liderler Zirvesinin Ardından

Dönem Başkanlığının kapanışı ise, 15-16 Kasım 2015 tarihlerinde Antalya’da muhteşem bir organizasyonla gerçekleştirilen G20 Liderler Zirvesi ile yapıldı. Zirve öncesinde yapılan hazırlıklar, yıl boyunca gerçekleştirilen alt zirveler, ülkemizi ziyaret eden önemli konuklar, devlet adamları ve alınan kararlar sebebiyle, 2015 G20 Türkiye Liderler Zirvesi adından oldukça fazla söz ettirdi.

G20’nin Önemi

G20 esasen 19 ülkeden ve AB komisyonundan oluşuyor. Arjantin, Avustralya, Brezilya, Kanada, Çin, Fransa, Almanya, Hindistan, Endonezya, İtalya, Japonya, Kore, Meksika, Rusya, Suudi Arabistan, Güney Afrika, Türkiye, İngiltere, ABD ve Avrupa Birliği G20’nin üye ülkeleridir. G20’yi oluşturan ülkeler, dünyanın gayrı safi hasılasının (GSH) yüzde 85’ini yaratıyor. Bu değer, G20 ülkelerinde üretilen mal ve hizmetlerin parasal değerinin büyüklüğünü ortaya çıkarıyor. Bu ülkeler dünya ticaretinin yüzde 80’ine yakın bir kısmını gerçekleştiriyor ve yaklaşık olarak 60 trilyon dolarlık bir ekonomiyi yönetiyorlar. Nüfus toplamları olarak da dünya nüfusunun üçte ikisine yakın kısmı bu ülkelerde yaşıyor. Sadece Çin ve Hindistan’ın nüfus toplamları 2,6 milyar kişiden fazla.  Dünya nüfusu yaklaşık olarak 7 milyar 310 milyon olarak kabul edilirse, Çin ve Hindistan dünyanın yüzde 36 nüfusuna sahip iki dev ülke olarak karşımıza çıkıyor.  Zaten G20’nin içinde yer almak için bazı kriterler belirlenmiştir.

Uluslararası ekonomik işbirliğini artırmayı amaçlayan, gelişmiş ve gelişmekte olan ekonomilerin bir araya geldiği G20 zirvelerinde, küresel ekonomiyi etkileyen kararlar çıkar. Toplantıların sonunda zirvelerden çıkan sonuç bildirgeleri önemlidir. Çünkü bu kararlar, ekonomide temayülleri belirler ve uzun vadede takip edilmesi gereken, olumlu adımlar olarak nitelendirilir.  Küresel ticaretin daha hızlı işlemesi için alınan kararların, hem o ülke içinde hem de ticaret yaptığı diğer ülkelerin şartlarına uygun hale getirilmesi hedeflenmektedir. Buradaki amaç ticarette bürokrasinin önüne geçerek mal ve hizmet transferini kolaylaştırmaktır.

1997 yılında meydana gelen Doğu Asya ekonomik krizi sadece ekonomi bakanlarının, maliye bakanlarının ve merkez bankası başkanlarının bir araya gelmesinin çok da yeterli olmadığı anlaşıldı ve kapsam genişledi. Bölgesinde ve dünyada gerek ekonomisi gerekse nüfusu ile etkili olan, jeopolitik öneme sahip 20 ülkenin bir araya gelmesiyle G20 ortaya çıktı. 2008 yılından beri bu 20 ülkenin liderleri de toplantılara katıldığı için alınan kararlar, sonuç bildirgesine yazılanlar küresel ekonomiyi etkiliyor.

G20 Alt Komiteleri

Kapsamın genişlemesi sonucu ekonominin yanında istihdam, uluslararası suçlarla, uyuşturucuyla mücadele, küresel ısınma, çevre, güvenlik, terör ve enerji konuları da ele alınmaya başlandı. Kara para aklama ile mücadele, organize suçlarla mücadele gibi konularda alt komiteler oluşturuldu.  Bunların yanı sıra ev sahibi ülkenin önderliğinde ve önceliklerinde bazı temel komiteler de, yıl boyu toplantılar yapıyorlar. Türkiye ev sahipliğinde yapılan G20 kapsamında bu yıl ülkemizde:

• İş dünyasının önceliklerinin ele alındığı Business 20 (B20),
• Sivil toplumun önerilerini yansıtan Civil Society (C20),
• Emek dünyasının sorunlarını ve beklentilerin ele alındığı Labor 20 (L20),
• Düşünce kuruluşlarının bir araya geldiği Think Tanks 20 (T20),
• Gençlik için bir araya gelen Young People 20 (Y20), zirveleri yapıldı ve çıkan kararlar sonuç bildirgesine aktarıldı. Türkiye bu alt komitelere ilave olarak ilk defa olarak bu yıl kadınlar için özel bir zirve gerçekleştirdi.
• Kadınların sorunlarını ele alan Women 20 (W20).

2015 G20 Antalya Liderler Zirvesi

Zirvenin ülkemizde Antalya gibi tarihi ve kültürel öneme sahip bir şehirde gerçekleştirilmesi, turizme büyük katkı sağladı. Bu katkının Antalya’ya 200 milyon Euro’luk, ilerleyen süreçte ise Türkiye’nin tanıtımına 1 milyar Euro’luk bir fayda sağlayacağı belirtiliyor. Bunun yanı sıra bu önemli zirvenin dünyanın önde gelen devlet başkanlarının katılımıyla Türkiye’de yapılması ülkemizin “Güvenli Ülke” olarak yansıtılmasında, güven tazelemesinde önemli bir rol oynadı.

15-16 Kasım tarihlerinde Antalya Belek’te gerçekleştirilen, 2015 G20 Antalya Liderler Zirvesi’ne, 26 ülkeden devlet başkanları, başbakanlar, ekonomi ve maliye bakanları, üst düzey bürokratlar katıldı. Bunun yanı sıra; Uluslararası Para Fonu (IMF), Dünya Bankası, Dünya Ticaret Örgütü, OECD, Uluslararası Çalışma Örgütü üst düzey yetkilileri ve önemli şirketlerin CEO’ları da zirvede ağırlandılar. G20 Dönem Başkanı ülkenin Zirve’ye kendi belirleyeceği bir ülkeyi davet etme hakkı bulunuyor. Türkiye bu hakkını Azerbaycan’dan yana kullandı. G20 üyesi olmadığı halde toplantılara davet edilen ülkeler de oluyor. Bu yıl zirveye davetli olan İspanya, Malezya, Senegal, Singapur ve Zimbabwe devlet başkanları, başbakanları da ülkemizde ağırlandılar.

Ekonomik konuların öncelikle ele alındığı zirvede, ekonomi dışı bazı konular da gündeme geldi. Terörle mücadele, mülteci krizi ve Suriye konusu bunlardan bazılarıydı. Paris terör saldırılarının hemen zirve öncesi gerçekleşmesi ve Fransa Cumhurbaşkanı François Hollande’ın zirve programını iptal etmesi, terörle mücadelenin önemini ortaya koydu. Suriye konusunda Viyana Anlaşması’nın yeni imzalanması da liderlerin gündeminde yer alan konular arasındaydı. Mültecilerin sorunları ise hem ekonomik hem de sosyal yaşamı birebir etkileyen bir konu olduğu için gündemde ilk sıralarda yer aldı. Zirvede ayrıca bu yıl ilk defa, tarım ve enerji bakanlarının bir araya geldiği bir toplantı gerçekleştirildi. Yine aynı şekilde alt komitelerde ele alınan konular üst düzeye taşındı ve B20 ve L20 yani iş dünyası ve emekçilerin temsilcileri ilk defa bir araya gelerek sorunları ele aldılar ve beklentileri aktardırlar.

2015 yılı boyunca yürütülen çalışmalarda makro politikalarda işbirliği, ticaret, enerji sürdürülebilirliği ve yolsuzlukla mücadele gibi 11 farklı alanda yoğunlaşıldı. Türkiye, G-20 Dönem Başkanlığı önceliklerini “Kapsayıcı ve Sağlam Büyüme için Ortak Eylem Planı’yla ortaya koydu.[1] Bu kapsamda önceliklerini Kapsayıcılık, Uygulama ve Yatırım kavramlarıyla aşağıdaki şekilde sıraladı:

• Küresel toparlanmanın güçlendirilmesi ve potansiyelin artırılması,
• Dayanıklılığın artırılması,
• Sürdürülebilirliğin desteklenmesi.

Bu konuların ele alınma sebebi ve içeriklerine bakacak olursak şu detayları görüyoruz:

Küresel toparlanmanın güçlendirilmesi ve potansiyelin artırılması

Dünya ekonomilerinde büyümenin zayıf ve kırılgan olduğu; işsizliğin halen yüksek seviyelerini koruduğu ve eşitsizliklerin artmakta olduğu belirtildi. Tüketicilerin güvenindeki düşüş, ticarette yatırımı etkiliyor ve tüketimi azaltıyor. Bu konularda makroekonomik politikalarda iyileştirmelerin sağlanması yanı sıra altyapı yatırımı açıklarının giderilmesi, yatırımların artırılması, istihdamın güçlendirilmesi ve ticaretin geliştirilmesine öncelik verileceğine dikkat çekildi. G20 içindeki ülkelerin birbirini destekler nitelikle ekonomik ve ticari kararlar almasının önemi vurgulandı. KOBİ’lerin desteklenmesine öncelik verilmesi ve ayrıca Kamu-Özel sektör işbirliğinin artırılmasın da gerekçeleri sıralanarak işsizlikle mücadelede istihdam politikalarının oluşturulması gereğine vurgu yapıldı.

Dayanıklılığın Artırılması

Adil bir şekilde işleyen Uluslararası Vergi Sistemi, işletmeler için eşit şartlar sunan bir rekabet ortamı, küresel ekonominin dayanıklılığının sağlanmasında önem arz ediyor. Bu konuda atılan önemli adımlarda; Uluslararası Para Fonu (IMF) reformu tasarısı, borç verme üzerindeki negatif algının ortadan kaldırılması, karar verme sürecinde gelişmekte olan ülkelerin de katkı sağlaması, uluslararası vergi sisteminin daha şeffaf bir yapıya kavuşturulması, yolsuzlukla mücadeleye yönelik ciddi çabalar gibi konular yer alıyor.

Sürdürülebilirliğin Desteklenmesi

Bu alanda kalkınma, enerji ve iklim değişikliğinin finansmanı konularına odaklanıldı. Küresel ölçekte refah düzeyinin artırılması; yoksulluğu azaltma çabalarının desteklenmesi ve düşük gelirli gelişmekte olan ülkelerde sürdürülebilir kalkınmanın sağlanması hedeflenildi. Yatırım ortamlarının ve altyapı projelerinin hazırlık süreçlerinin iyileştirilmesine, toplumların daha geniş kesimlerinin finansal hizmetlere erişiminin sağlanmasına, işçi dövizi transferinin ortalama küresel maliyetinin düşürülmesine ve düşük gelirli gelişmekte olan ülkelerin uluslararası vergi alanındaki çalışmalardan fayda sağlamalarını desteklemek için kapasite artırma çalışmalarına önem verildi. Türkiye, Gıda Güvenliği ve Beslenme Çerçevesini uygulayacak ilk dönem başkanı oldu. Enerjinin sürdürülebilirliği konusunda enerji erişimi ve enerji yatırımı konularına öncelik verilerek İklim Değişikliğinin Finansmanı konusu ele alındı.

[1] Türkiye G20 Dönem Başkanlığı 2015 Yılı Öncelikleri, G20 internet sayfasında yayımlanan metnin Türkçe tercümesi

“Rüşvetle etkili mücadelede gerektiği hallerde ve ulusal hukuk sistemleriyle uyumlu olacak şekilde hukuki ve idari prosedürler de dahil olmak üzere, uluslararası işbirliğini temel bir araç olarak teşvik edileceğinin” belirtildiği bildirgede “Yolsuzluğa bulaşan görevliler ile onları yolsuzluğa bulaştıranlara koruma sağlanmaması ile varlıklarının geri verilmesini destekliyoruz” dendi. Bildirgede G20 ülkeleri; “Ekonomilerimizin gerçek ve potansiyel büyümesini yükseltmek, istihdam oluşumunu desteklemek, dayanıklılığı güçlendirmek, kalkınmayı teşvik etmek ve politikalarımızın kapsayıcılığını artırmak için beraber hareket etmeyi sürdürme kararlılığımızı devam ettiriyoruz” mesajı verildi. Kalkınma konusundaki diyalog ve angajmanın güçlendirilmesi için, G20 ve Düşük Gelirli Gelişmekte Olan Ülkeler Çerçevesinin onaylandığı açıklandı. Çalışmaların 2030 gündemi ile uyumlaştırılması için 2016 yılında bir Eylem Planı hazırlanması kararlaştırıldı.

*Bu makale TSE Standard, Ekonomik ve Teknik Dergi Kasım 2015 sayısında yayınlanmıştır.