Zarif ve Başarı Odaklı Bir First Lady Dr. Mehriban Aliyeva

Barış ve Hoş Amaçlar Elçisi Ülkesinde, Barış ve Hoş Amaçlar Elçisi (Sülh ve Xoş Meramlar Elçisi) olarak anılan ve Azerbaycan halkınca da çok sevilen, hemcinsleri tarafından örnek alınan Mehriban Aliyeva bugün sahip olduğu konumu ve başarıyı “First Lady”lik makamından dolayı elde etmemiş. Yaşam hikâyesine baktığımızda meziyetlerine ve kendine kattığı değerlere hayran kalmamak mümkün değil.
Devletlerin yakın tarihini inceleyecek olursak, bazı first lady’lerin, siyasi statülerini gölgede bırakacak beceriye sahip olduklarını görürüz. Üstün meziyetleri ile yıllardan beri Türk ve dünya basınında “Zarif, güzel ve başarı odaklı bir First Lady” ifadeleriyle anılan Azerbaycan’ın First Lady’si Dr. Mehriban Aliyeva Azerbaycan halkının gönlünde taht kurmuş, örnek olmuş, çağdaşlığı ve çalışkanlığı ile halkına hizmet etmeyi benimsemiş bir hanımefendi.
Mehriban Aliyeva güzel olduğu kadar akıllı, güçlü ve vizyonu olan birisi. Eşi, Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev’in yanında bir “inci tanesi” gibi parlayarak ülkesinde yaptığı çalışmaları dünyaya yansıtıyor ve bunu sağlam, kararlı duruşu ile de destekleyerek sürdürüyor. İlham Aliyev de tıpkı Alexandre Dumas’ın dediği gibi “Kadınların bize verdiği ilhamla şaheserler yaratıyoruz” sözünü doğrularcasına, eşinden aldığı destekle, ülkesinde her alanda başarılara imza atmaya devam ediyor.
“Uygarlıklar, Seçkin Kadınların Eseridir” diyen Ralph Emerson, sözlerinde adeta Azerbaycan halkının uygarlığa giden yolda ışığı olmuş, gecesini gündüzüne katarak çalışan Mehriban Aliyeva’yı tanımlıyor…

Mehriban Aliyeva’nın İlginç Yaşam Öyküsü
Mehriban (Paşayeva) Aliyeva, 1964 yılında Bakü’de dünyaya geldi. Mensubu olduğu Paşayevler, Azerbaycan’ın seçkin ailelerinden birisidir. Babası, fizik ve matematik dallarında doktora derecesine sahip olan Arif Paşayev. Dedeleri ise, ünlü Azeri yazar Mir Celâl Paşayev. Baba Arif Paşayev, 1996 yılından beri Azerbaycan’ın Devlet Millî Havacılık Akademisi’nin rektörlüğünü yapıyor. Annesi, Aida İmanquliyeva ise, oryantalist, edebiyatçı, eleştirmen, çevirmen, filoloji bilimleri doktoru ve profesörü. Mehriban Hanım, sevgili annesini, 1992 yılında kaybetti.
Evet, Azerbaycan’ın First Lady’si Mehriban Aliyeva, gücünden ve güzelliğinden önce, aklını kullanıp, Azerbaycan Tıp Üniversitesi’nde başladığı tıp tahsilini, 1988 yılında Moskova Tıp Akademisi’nde onur derecesiyle tamamladı. Mehriban Aliyeva’nın annesi Aida İmanquliyeva da, kızından yıllar yıllar önce tıp tahsili yapmak istemiş ama aile meclisi buna engel olmuşlar. Mehriban Hanım, sevgili annesinin hayâl edip, gerçekleştiremediği tıp tahsilini, Aida Hanım henüz hayattayken tamamlamış ve ana yüreğini sevindirmiş.
Dr. Mehriban Paşayeva 1992 yılına kadar Moskova Bilimsel Araştırma Enstitüsü’nün göz hastalıkları bölümünde çalıştı. 1984 yılında henüz üniversite öğrencisiyken, Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliği’nin Bakanlar Kurulu 1. Başkan Yardımcısı Haydar Aliyev’in oğlu, Moskova Devlet Uluslararası İlişkiler Enstitüsü mezunu Dr. İlham Aliyev’le evlenen Mehriban Paşayeva, 1985 yılında kızı Leyla’yı, 1988’de Arzu’yu, 1997’de de oğlu Haydar’ı dünyaya getirdi.

İlham Aliyev: “Mehriban, Ailemizin Muhabbet Kaynağıdır”
Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev, eşi Mehriban Hanım’dan bahsederken, şunları söylüyor: “Sevgili annem, bana kız bakarken, Mehriban’ı gösterdiler. Onun, zahiri görüntüsü ile içten gelen yakınlığı, beni kendisine çekti. Mehriban’ın içinde yetiştiği aydın ortamın yanı sıra, babam Haydar Aliyev ile tıp doktoru olan annem Zarife Aliyeva’nın gelini olması, ona çok şey kazandırdı. Mehriban, yıllarca yüksek tempolu bir çalışma hayatının içinde oldu. Ancak, yorgunluğunu evine taşımadı. O, evde daima ailenin barış, anlaşma ve muhabbet kaynağıdır. Çocuklarına ve torunlarına çok düşkündür.”
Dr. Mehriban Aliyeva’nın sivil toplum örgütlerindeki görevleri, kelimenin tam anlamıyla baş döndürücü. Mehriban Aliyeva Azerbaycan’ın “Birinci Hanım”ı olarak sivil toplum çalışmalarını uzun zamandır sürdürüyor. Bu faaliyetler 1995 yılından itibaren hız kazanmış görünüyor. Dr. Aliyeva 1995 yılında, halen başkanlığını sürdürmekte olduğu Azerbaycan Kültürünün Dostları Vakfı’nı kurdu. 1996 yılında Azerbaycan kültürünün geniş şekilde tanıtılması amacıyla üç dilde (Azerbaycan, İngiliz ve Rus) yayınlanan  Azerbaycan İrs” dergisini hayata geçirdi. 2002 yılında da, Azerbaycan Jimnastik Federasyonu’nun başkanlığına seçildi. Uluslararası Jimnastik Federasyonu’nda yürüttüğü yoğun çalışmalarla, Artistik Jimnastik dalında 2003 ve  2004 yıllarında Dünya Kupası yarışmalarının ve 2005 Dünya Ritmik Jimnastik Şampiyonası’nın Azerbaycan’da yapılmasını sağladı. Mehriban Aliyeva, daha sonra siyasi hayata atıldı ve 2004 yılında Yeni Azerbaycan Partisi’ne üye olup, 2005 ve 2010’da yapılan Azerbaycan Millî Meclis seçimlerini kazanarak, Parlamentoya girdi. 2013’ten bu yana Yeni Azerbaycan Partisi’nin Genel Başkan Yardımcılığını yapıyor. Bunun yanı sıra, felsefe alanında doktora unvanı bulunuyor. Haydar Aliyev Vakfı Başkanı Mehriban Aliyeva’nın son yıllarda en çok önem verdiği ve faaliyetleri ile de öne çıkan kurum Haydar Aliyev Vakfı’dır. Azerbaycan halkının ulu önderi, zengin manevi mirasının öğrenilmesini sağlayan ve kendisinin de kayınpederi olan ve Haydar Aliyev’in milli devletçilik ideolojisinin yeni nesillere aşılanması amacıyla 10 Mayıs 2004’de kurulan Haydar Aliyev Vakfının başkanlığını da Mehriban Aliyeva yapıyor.

Ödüller ve Başarılarla Dolu Bir Yaşam
Azerbaycan’ın First Lady’si, çeşitli alanlarda yaptığı geniş kapsamlı ve özverili faaliyetlerden dolayı, birçok devletin ve uluslararası örgütün saygın ödüllerine lâyık görüldü. Bunlardan bazılarını sıralayacak olursak:
Mehriban Aliyeva’ya 2004 yılında Azerbaycan’ın sözlü halk edebiyatının ve müzik mirasının korunması ve geliştirilmesi alanındaki çabalarından dolayı UNESCO’nun İyi Niyet Elçisi unvanı verildi. 2005 yılında, Milli Kahraman Çingiz Mustafayev Vakfı ve ANS Şirketler Grubu tarafından, Azerbaycan’ın eğitim sisteminin gelişmesinde yaptığı hizmetleri, milli medeni mirasın korunması ve dünyada tanıtılması, artistik jimnastik alanında 27. Dünya Şampiyonluk yarışmalarının Azerbaycan’da düzenlenmesi ve çok sayıda hayırseverlik faaliyetleri nedeniyle “Yılın Kadını” seçildi. Aliyeva aynı yıl, yardım ve hayırseverlik faaliyeti, eğitim ve kültür kurumlarının desteklenmesi, Rusya ve Azerbaycan halkları arasında dostluğun sıkılaşmasına büyük katkılarından dolayı Rusya’nın Uluslararası Hayırseverlik Vakfının “Yakut Haç” ödülüne layık görüldü.
İslami Eğitim, Bilim ve Kültür Teşkilatı’nın (ISESCO) İyi Niyet Elçisi Medeniyetler arası diyalog dâhil olmakla, değişik alanlarda çok sayıda ve fedakâr faaliyetine, bakıma muhtaç çocuklara gösterdiği öneme, onların yaşam şartlarının iyileşmesine, eğitime, ayrıca İslam dünyasındaki faaliyetlere verdiği destekten dolayı Mehriban Aliyeva’ya 2006’da, İslami Eğitim, Bilim ve Kültür Organizasyonu (ISESCO)’nun İyi Niyet Elçisi unvanı verildi.
Mehriban Aliyeva 2007 yılında hem Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) Yönetim Kurulu kararıyla Cenevre’de “Ana, çocuk ve aile sağlamlığının korunması ve güçlenmesi”  işinde büyük hizmetlerinden dolayı ödüle layık görüldü hem de “Altın Kalp” uluslararası ödülünü aldı.
Azerbaycan Cumhurbaşkanı’nın 5 Mayıs 2009 tarihli emriyle Mehriban Aliyeva Azerbaycan Cumhuriyetinin sosyal ve kültür yaşamında verimli faaliyetinden dolayı Haydar Aliyev Mükâfatı ile ödüllendirildi. Aynı yıl içerisinde yine Azerbaycan’la Polonya arasında dostluk ilişkilerinin geliştirilmesindeki hizmetlerinden dolayı Mehriban Aliyeva Polonya Cumhuriyetinin Büyük Komandor Haçı ödülüne layık görüldü. 2010’da ise Fransa’yla ilişkide yaptığı hizmetlerinden dolayı Fransa Cumhuriyeti Cumhurbaşkanının Serencamıyla “Şeref Lejyonu” mükâfatının subay derecesiyle ödüllendirildi.
2010’da UNESCO’nun “Mozart Altın Madalyası” verilen Mehriban Aliyeva`ya 2011 yılında Crans Montana Forumu’nun Altın Madalyası takdim edildi. 2012 yılında Rusya Federasyonu İ.M. Seçenov namına Birinci Moskova Devlet Tıp Üniversitesi Fahri Profesörü adını almaya hak kazandı.  2011 yılında ise Türkiye’nin saygın ekonomi ve iş dünyası yayını olan “Ekovitrin” dergisinin yaptığı anket sonuçlarına göre, Mehriban Aliyeva “Yılın First Lady’si” seçildi.
2012 yılında kendisine Bağımsız Devletler Teşkilatı (BDT) İnsani İşbirliği Konseyi (HCC) taraf ülkelerin Devletlerarası İnsani İşbirliği Konseyi (IHCF) tarafından Devletlerarası “Milletler Topluluğu Ülkelerinin Yıldızları” ödülü verildi. Mehriban Aliyeva “Merhameti, yardımseverliği, halkların refahı için bitmez tükenmez çabası ve Kazaklara gösterdiği yardımlar için” Azerbaycan Kazaklar Birliği tarafından “Kazak Şöhreti” ödülüne yine aynı yıl layık görüldü.
2013 yılında Mehriban Aliyeva Pakistan’ın “Şehit Benazir Butto Kadın Mükemmelliği Ödülü – 2013” ödülüne sahip olurken, 2014 yılında ise medeniyetler arası diyaloğa verdiği katkılardan ve Almanya’da Türk dünyasının tanıtılmasına, Azerbaycan- Almanya ilişkilerinin gelişmesindeki katkılarından dolayı Türk-Alman Dostluk Federasyonu Onursal Ödülü’ne layık görüldü. Azerbaycan’ın sosyal ve kültürel hayatına aktif katılımı, toplumun dinamik gelişimine verdiği önemli katkılardan, Azerbaycan kültürünün dünyada tanıtımı konusunda paha biçilmez hizmetlerine, ayrıca dünya kültürel mirasının korunması işine kapsamlı desteğine, sosyal adalet ve hümanizm ilkelerine bağlılığından dolayı “The Business Year” dergisi  arafından 2014 yılında “Yılın First Lady’si” ödülünü aldı. Aynı yıl Olimpiyat değerlerinin tebliğindeki hizmetlerinden ötürü Uluslararası Olimpiyat Akademisi tarafından “Olimpiyat Mükemmellik Özel Onursal Ödülü” ile ödüllendirildi. Yine 2014 yılında Astrahan vilayetine yaptığı hizmetlerinden dolayı “Astrahan Vilayeti Nişanı” ile ve İslam kültür mirasının dünyada geniş tanıtımı, Azerbaycan’da ve ülke sınırları  dışında asil hayır etkinliği, eğitime, tıbba verdiği büyük katkılardan dolayı Kuveyt Devleti’nin “Fahri Diploması” ile ödüllendirildi.
Azerbaycan’ın First Lady’sine ülkemizde de Kayseri Erciyes Üniversitesi Senatosu  tarafından Fahri Doktora unvanı verildi. Senato kararında fahri doktoranın, “Sayın Mehriban Aliyeva’ya insanlık namına yapılan hayır işleri, özellikle dostluk ve kardeşlik, ulusların karşılıklı anlayış içerisinde hoşgörüyle yaşama, Türkiye ve Azerbaycan maddi ve manevi kültürünün ortak toplumsal değerlerinin yaşatılması ve yeni kuşağa aktarılması yönünde yaptığı çok yönlü faaliyetlerden dolayı” verildiği belirtildi.

“Ümit Kapısı”
Mehriban Aliyeva hakkında yazılan ve “Ümit Kapısı” adı verilen kitapta hanımefendiden şu şekilde bahsediliyor: Mehriban Aliyeva’nın Azerbaycan Medeniyetinin Dostları Vakfı’na yaklaşımı, Haydar Aliyev Vakfı’nın başkanlığını yapması, ülkenin sosyal problemlerinin çözümünde, ortaokulların yapılması, çocuk yuvaları ve internet okullarının arttırılmasında, Akdeniz anemisiyle, diyabetli çocukların korunması işiyle yakından ilgilenmesi, İlham Aliyev’in ülke başkanlığının yanı sıra siyasi imajının şekillendirilmesinde büyük rol oynaması kendisinin de siyasi duruşunu yarattı. Mehriban Hanım, konuşmaların birinde ‘Ben siyasetle meşgul olmuyorum’ diyor ve amacının ‘sadece insanlara yardım etmek olduğunu’ beyan ediyor. Ülke halkı da kendisine hizmet edecek ve geçmişteki muhafazakâr siyasi kalıpları kıran böyle şahsiyetler istediklerini belirtiyorlar. Başkalarına karşı iyiliği ve merhamet hislerini ömrü boyunca kendine ilke edinen ve bunu en yüce insani değer olarak gören Mehriban Aliyeva’nın yüksek hümanizmi, insanlara karşı  sevgisi halkın da ona karşı büyük sevgisini kazandırdı. Azerbaycan halkının, ülkenin First Lady’sine olan büyük itibar ve saygısının sırrı da budur.” [1]
Bakü 2015 1. Avrupa Olimpiyat Oyunları Organizasyon Komitesi Başkanı
2015 yılının 12-28 Haziran tarihleri arasında Azerbaycan’ın başkenti Bakü’de düzenlenecek olan “2015 Avrupa Olimpiyat Oyunları’nın Tanıtımı” nedeniyle Türkiye’ye gelen Avrupa Olimpiyat Oyunları Organizasyon Komitesi Başkanı Mehriban Aliyeva İstanbul Çırağan Oteli’nde yapılan basın toplantısında şunları söyledi:
“Azerbaycan’da artık dünyada yapılan spor organizasyonları üst düzeyde gerçekleştiriliyor. Oyunlara altı binden fazla sporcu katılacak ve yirmi dalda müsabakalar yapılacak. 1. Avrupa Olimpiyat Oyunları, Avrupa’nın spor tarihinde yeni bir sayfa açacak ve gelecek organizasyonların seviyesini belirleyecek.”[2]
Azerbaycan’ın kültüründe önemli bir yere sahip olan Ceylan ve Nar Olimpiyatlar Oyunları maskotları olarak belirlendi. Biz de, Bakü 2015 Avrupa Olimpiyat Oyunları Organizasyon Komitesi Başkanı Mehriban Aliyeva öncülüğünde, ceylan gibi koşan Azerî gençlerine, nar gibi birlik içinde olan Azerbaycan halkına, Bakü 2015 Avrupa Olimpiyat Oyunları’nda başarılar diliyoruz.
Bu dileğimiz, gönülden… Çünkü biz, iki devletiz ama bir milletiz.